Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa to wyodrębniona część drugiego filaru Unii Europejskiej. Na początku funkcjonowania obejmowała tylko wspólne działania tzw. miękkie aspekty bezpieczeństwa opierając się głównie na dyplomacji bez udziału sił militarnych. W 1999 roku ogłoszono utworzenie Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, w której dodano aspekty związane z: wojskiem i obronnością.
Głównym założeniem funkcjonowania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, (jako części wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony) jest samodzielne reagowanie państw członkowskich na sytuacje kryzysowe bez szkody dla działań innych organizacji jak NATO przy użyciu środków: militarnych, gospodarczych oraz politycznych. Powołano w ramach funkcjonowania II filaru UE wojskowe instytucje, dzięki którym możliwa jest kontrola polityczna oraz strategiczne dowodzenie; siły szybkiego reagowania Unii Europejskiej będą wspierane przez lotnictwo i marynarkę oraz jednostki mobilne (utrzymanie tych jednostek będzie możliwe przez rok w liczbie 50-60tys. żołnierzy w regonie konfliktu). Powstanie takiego korpusu militarnego jest zapoczątkowaniem nowej, jakości integracji europejskiej pod względem bezpieczeństwa militarnego wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej.
Artykuł 17 Traktatu o Unii Europejskiej wprowadza pojęcie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa obejmującej: „wszystkie kwestie, które dotyczą bezpieczeństwa Unii, do czego należy także stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej”. W zakresie stosunków zewnętrznych państw członkowskich wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa dotyczy arcytrudnych spraw międzynarodowych, ponieważ odnosi się do zapewnienia suwerenności krajów. Podczas Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie ustalono, że wszystkie kraje będące w Unii Europejskiej zobowiązują się do: współpracy i wzmacniania politycznej solidarności. Dzięki temu rozwiązaniu wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa obejmuje humanitarne zadania w zakresie:
– ratownictwa,
– przywracania i utrwalania pokoju w sytuacjach kryzysowych.
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa nie wyklucza bilateralnej współpracy z organizacjami typu NATO (Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego) bądź ONZ (Organizacji Narodów Zjednoczonych) przy jednoczesnym poszanowaniu indywidualnych polityk obronnych i zapewnieniu wywiązania się z zobowiązań członkostwa w NATO lub ONZ. Państwa członkowskie Unii Europejskiej będące jednocześnie członkami Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych zobowiązani są do:
– obrony interesów i stanowiska Unii Europejskiej,
– zgodnego działania w bieżących sprawach Unii Europejskiej,
– informowania państw członkowskich o aktualnych sprawach Unii Europejskiej.
Źródło:
Łoś-Nowak T., Polityka zagraniczna Unii Europejskiej, [w:] Integracja europejska, red. K.A, Wojtaszczyk, Warszawa 2006
Tałasiewicz M., Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, http://www.zpsb.pl/uploads/jean_monnet/wspolna%20polityka%20zagrani , 30.08.2017.
Autor: Paulina Walas.