Organami wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej (organy te funkcjonują zgodnie z „zasadą jednolitych ram instytucjonalnych”, czyli zobowiązane są do prowadzenia dążeń do ujednolicenia celów UE oraz do rozwoju i szanowania wspólnotowego dorobku) są:
a) Rada Europejska decyduje o polityce obronnej i polityce rozwoju współpracy zagranicznej, współpracuje z ministrami spraw zagranicznych krajów europejskich w Radzie ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych,
b) Parlament Europejski zgodnie z art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej wpływa na wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa Unii Europejskiej w zakresie:
– kontroli budżetu (wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa jest finansowana z budżetu wspólnotowego),
– informowania o działaniach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,
– domagania się wyjaśnień,
– organizowanie debat w Parlamencie Europejskim dotyczących kierunku rozwoju wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,
c) Komisja Europejska działa w zakresie:
– reprezentowania Unii Europejskiej na zewnątrz,
– współpracuje z Prezydencją w sferze realizowania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej,
d) Prezydencja zgodnie z artykułem 18 Traktatu o Unii Europejskiej realizuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa UE poprzez:
– reprezentacje w przypadkach objętych WPZiB,
– odpowiada za wykonanie decyzji zaplanowanych przez WPZiB,
– prezentuje opinie Unii Europejskiej na forach międzynarodowych
e) Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER) organizuje przedłużenie pracy Rady Unii Europejskiej m.in. przygotowując jej posiedzenia oraz działa w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE,
f) Wysoki Przedstawiciel ds. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa zgodnie z artykułem 207 ust. 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską wspomaga on pracę Prezydencji i Rady Unii Europejskiej w zakresie działania WPZiB oraz pretenduje kontakty polityczne z państwami trzecimi w tym angażuje się „działając w imieniu Rady i na zlecenie Prezydencji” (zgodnie z art. 18 ust. 3 i art. 26 Traktatu o Unii Europejskiej),
g) Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (dyrektorzy polityczni ministerstw spraw zagranicznych krajów członkowskich obradują o działaniach WPZiB). Komitet działa w zakresie:
– przyglądania się aktualnej sytuacji międzynarodowej w obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,
– ocenianie sytuacji międzynarodowej dla WPZiB,
– dozór nad ustalonymi zadaniami (w szczególności zaplanowanymi operacjami w zakresie zarządzania kryzysowego),
h) Jednostka planowania strategicznego i wczesnego ostrzegania: inwigilowanie, badanie i opinia praktyk działania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,
i) Korespondenci europejscy: mianowani pracownicy ministerstwa spraw zagranicznych każdego kraju członkowskiego, którzy odpowiadają za natychmiastową wymianę informacji,
j) Specjalni przedstawiciele: zgodnie z art. 18 ust. 5 Traktatu o Unii Europejskiej Rada UE powołuje ich w przypadkach „koniecznych dla poszczególnych spraw politycznych”,
k) Komitet Wojskowy obejmuje w swym zakresie tworzenie wytycznych dyrektyw dla Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa w dziedzinie: nadzoru operacji wojskowych Unii Europejskiej oraz zaleceń dla Sztabu Wojskowego,
l) Sztab Wojskowy organ funkcjonujący pod kierownictwem Wysokiego Przedstawiciela ds. Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa działającym w charakterze eksperckim,
m) Komitet do spraw cywilnych aspektów zarządzania kryzysowego.
Źródlo: Barcz J., Międzyrządowe Obszary Współpracy w UE – II i III Filar UE, [w:] Integracja Europejska, red.Barcz J., Kawecka-Wyrzykowska E, Michałowska-Gorywoda K., Warszawa 2007.
Autor: Paulina Walas