Tag: II filar

Rola Komisji Europejskiej w świetle sytuacji kryzysowych oraz prowadzonej polityki bezpieczeństwa

W obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa państw członkowskich Unii Europejskiej Komisja Europejska pełni następujące funkcje:
• „w pełnym zakresie” zgodnie z art. 27 Traktatu o Unii Europejskiej Komisja Europejska angażuje się w pracę wspólnotowej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,
• „w pełnym zakresie” zgodnie z art. 18 Traktatu o Unii Europejskiej Komisja Europejska angażuje się w pośredniczenie Unii przez przywództwo w prezydencji w czynnościach zawartych w wspólnej polityce zagranicznej i bezpieczeństwa oraz w przypadku wykonywania przez prezydencji postanowień zamierzonych w jej obszarze,
• zgodnie z art. 18 Traktatu o Unii Europejskiej Komisja Europejska należy do struktury nowej trójki (przy prezydencji oraz wysokim przedstawicielu do spraw wspólnej polityki bezpieczeństwa),
• wykonuje istotne zadania w tym m.in. zwraca się do Rady Europejskiej z zapytaniami w sprawach wspólnotowej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, bądź z prośbą o zwołanie nadzwyczajnego posiedzenia w sytuacjach kryzysowych Rady Europejskiej.
Założenia wspólnej polityki zagranicznej i obronnej państw Unii Europejskiej to system szybkiego reagowania na sytuacje kryzysowe przez cywilów oraz rozbudowana struktura instytucjonalna przedstawiająca się poprzez: zagwarantowanie jedności w działaniu trzech filarów Unii Europejskiej, zagospodarowanie zasobów poprzez zwiększenie ich zdolności do efektywnego i łącznego wykorzystywania, zwiększenie efektywności współpracy Unii Europejskiej z innymi organizacjami międzynarodowymi w sytuacji, gdy kierują operacją kryzysową (ONZ, NATO, OBWE), aktualizowanie dostępnych środków antykryzysowych cywilnych państw członkowskich oraz Unii Europejskiej (w tym materialnych, ludzkich i finansowych) jak: siły policyjno-porządkowe, siły poszukiwawcze i ratunkowe, pomoc administracyjna, techniczna i prawna, pomoc w przeprowadzeniu i organizacji wyborów (w tym obserwacji), pomoc w przestrzeganiu praw człowieka, wymiana dzieł i twórców (w tym wymiana kulturowo-naukowa), pomoc w odbudowie instytucji o charakterze demokratycznym, pomoc humanitarna.
Do głównych wad i zalet polityki zagranicznej i obronnej Unii Europejskiej w świetle wyżej wymienionych czynników zaliczamy:
– Francja i Wielka Brytania, jako jedyne dwa państwa Unii są potęgami jądrowymi,
– na Unię Europejską składa się 28 państw (w tym Francja, Hiszpania, Niemcy, Polska, Wielka Brytania i Włochy, jako państwa o średnich w skali światowej znaczeniu i obszarze terytorialny),
– w gronie pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych zasiadają Francja i Wielka Brytania,
– rozległe umiejętności i doświadczenie dyplomatyczne wielu państw unijnych w tym Unii Europejskiej, jako organizacji międzynarodowej oraz utrzymywanie związków z innymi regionami,
– silna pozycja Unii Europejskiej w handlu światowym i gospodarce (w obecnej sytuacji stosunki międzynarodowe to nadal zagadnienia wojskowe i polityczne, ale też, co raz większe znaczenie zdobywa gospodarka, zaopatrzenie w energię i ochronę środowiska),
– suma wydatków wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej przeznaczone na obronę dorównuje wydatkom USA,
– różnice pomiędzy państwami Unii Europejskiej wynikające z różnic w interesach polityki zagranicznej poszczególnych państw wynikające z odmiennych ambicji ideologicznych,
– poszczególne państwa różnią się poglądami w sferze polityki obronnej państwa, a zwłaszcza w obszarze wyrównywania i uzupełniania arsenału obronnego wszystkich państw,
– Unia Europejska jest organizacją składającą się z wielu państw, której trudno jest opracować wspólny kierunek polityki zagranicznej ze względu na różnice wynikające z braku granic terytorialnych, które Unia Europejska musiałaby chronić oraz ujednoliconych celów: społecznych, politycznych, kulturalnych i gospodarczych,
– większe państwa Unii Europejskiej przyzwyczajone do samodzielnego odgrywania roli na scenie politycznej w świecie nie chcą zrezygnować z kontrolowania obszaru politycznego państwa związanym z suwerennością, tożsamością oraz prestiżem.

          Podsumowując: Bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne Unii Europejskiej jest jednym z wielu elementów integracyjnych. Utworzenie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa państw członkowskich Unii Europejskiej doprowadziło do ujednolicenia aktów normatywnych dotyczących bezpieczeństwa we wszystkich krajach UE. Wspólnota Europejska w ramach wspólnego stanowiska może prowadzić wspólne działania (w tym militarne i zbrojeniowe). Dzięki takiemu rozwiązaniu Unia Europejska stanowi jednolitą jednostkę militarną zabezpieczająca możliwość obrony terytorium państw członkowskich.

Autor: Paulina Walas

Podstawy funkcjonowania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej

     Zgodnie z założeniami trzech głównych filarów Unii Europejskiej państwa członkowskie prowadzą wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa:

I filar odpowiada za wspólnotę europejską,

II filar odpowiada za wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa,

III filar odpowiada za współpracę policyjną i sądową w sprawach o charakterze karnym.

Drugi filar przedstawia międzynarodowy charakter Unii Europejskiej. Współpraca suwerennych krajów członkowskich, zwłaszcza instytucji Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Trybunału Sprawiedliwości ogrywa podstawową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa państw członkowskich.  Państwa członkowskie Unii Europejskiej mogą podpisywać umowy międzynarodowe pomiędzy organizacjami bądź państwami trzecimi w celu realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (przedstawicielem Unii Europejskiej podczas negocjacji jest przewodniczący Rady Europejskiej). Unia Europejska wyznacza i wykonuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa na arenie międzynarodowej w artykułach Traktatu o Unii Europejskiej:

a) artykuł 11 określa cele wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa poprzez:

– obronę powszechnych wartości, interesów, integralności i niezależności, zgodnie z normami Karty Narodów Zjednoczonych,

– utrwalanie we wszystkich formach bezpieczeństwa Unii Europejskiej,

– postępowanie zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych, Aktu końcowego z Helsinek oraz z celami Karty paryskiej w zamiarze umacniania pokoju i bezpieczeństwa między narodami,

– konsolidacja i rozwijanie rządów prawa, systemu demokratycznego oraz poszanowania podstawowych praw człowieka i wolności,

– sprzyjanie międzynarodowej współpracy,

b) artykuł 12 określa narzędzia działania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w Unii Europejskiej tj.:

– wspólne stanowisko,

– wspólne strategia,

– wspólne działania,

– ogólne wytyczne i zasady,

– regularne współdziałanie państw członkowskich Unii Europejskiej,

c) artykuł 23 określa sposób, w jaki podejmowane są decyzje wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (traktat o Unii Europejskiej zezwala na możliwość wstrzymania się od głosu jednego z państw bądź też możliwość zagłosowania większością głosów).

Zgodnie z uregulowaniami Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy wyodrębniono sekcję przeznaczoną problematyce wspólnej polityce bezpieczeństwa i obrony (w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa wspólnoty europejskiej):

  • zainicjowania specyficznych i zróżnicowanych form rozbudowy współpracy:

– współpracy w wspólnej obronie,

– w wdrażaniu zadań związanych z obroną,

– rozbudowania współpracy strukturalnej,

– założenia Agencji ds. Uzbrojenia, Badań oraz Zdolności wojskowych,

  • poszerzenia tzw. zadań petersburskich o wspólne działania rozbrojeniowe, w tym rozszerzenie działalności z zakresu doradztwa wojskowego, przeciwdziałanie ewentualnym konfliktom zbrojnym bądź też wszelkiego rodzaju działania stabilizacyjne po rozwiązaniu konfliktów,
  • uchwał związanych z zarządzaniem kryzysowym (tj. natężenie zadań wykonywanych w zakresie zarządzania kryzysowego przez koordynację z perspektywy wojskowych i cywilów oraz upoważnienie Ministra Spraw Zagranicznych do zarządzania kryzysowego (z ramienia Rady Europejskiej i Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa).

Autor: Paulina Walas