Tag: Polska

Perspektywa bezpieczeństwa ekonomicznego w Polsce w kontekście poboru podatków

http://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/850033,vat-fiskus-zwolnienia-podatkowe.html
http://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/850033,vat-fiskus-zwolnienia-podatkowe.html

          Bezpieczeństwo ekonomiczne ma na celu zapewnienie ciągłości zrównoważonego rozwoju państwa poprzez finansowanie poszczególnych elementów składowych bezpieczeństwa narodowego. Jest to bardzo ważny element, ponieważ to od stanu budżetu państwa zależy to, w jaki sposób będą finansowane jednostki mundurowe, szpitale, szkoły oraz administracja publiczna zajmująca się infrastrukturą krytyczną i szeroko pojętym zarządzaniem kryzysowym. Już od wczesnych lat 90’ XX wieku w Polsce odkąd powstał podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) oraz podatek od towarów i usług (VAT) zauważalne jest zjawisko prania brudnych pieniędzy, przemytu, wyłudzania podatków (zwłaszcza w przypadku podatku od towarów i usług).

          Państwo, jako legislator podjął działania mające na celu zmniejszenie występowania przestępstw i wykroczeń o charakterze celno – skarbowym przy jednoczesnym zapewnieniu zwiększenia wpływów do budżetu państwa z tytułu poboru podatków. Działanie te mają również na celu poprawę współpracy pomiędzy organami podatkowymi i służbami celnymi. Warto tutaj wspomnieć o działającej od marca 2017 roku Krajowej Administracji Skarbowej, która połączyła Służbę Celną, Urzędu Kontroli Skarbowej oraz Urzędy Skarbowe w jeden zharmonizowany twór, który dzięki nowym metodom zwiększenia kontroli celno – skarbowej ma możliwość zwiększenia wpływów do budżetu państwa. Powstała również jednostka Służba Celno – Skarbowa posiadająca zarówno uprawniania policyjne jak i kontrolne, które pozwalają na większy zakres działań podczas przeprowadzania kontroli przewożonych ładunków, w tym na przykład paliwa, który opodatkowany jest podatkiem od towarów i usług, podatkiem akcyzowym oraz „opłatą paliwową”. Metody, które mają przyczynić się do uszczelniania systemu podatkowego w Polsce stosowane przez Krajową Administrację Skarbową to między innymi:

– Jednolity Plik Kontrolny (przedstawiający strukturę logiczną każdego przedsiębiorstwa i ich składowych, sprzedaży, zakupu, wyciągów bankowych, ksiąg handlowych, stanie magazynów, fakturach, podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz z danymi, które zostały pobrane z ewidencji przychodów),

– metoda podzielonej płatności (płatność za każdą fakturę zostałaby podzielona na dwa etapy. Pierwszy to przelew kwoty netto do kontrahenta, drugi to przelew kwoty VAT na specjalny rachunek bankowy VAT),

– odwrotne obciążenie (stosowany dla wybranych przedsiębiorstw, które zgodnie z zamysłem ustawodawcy stanowią grupę wysokiego ryzyka, w której mogą wystąpić znamiona wykroczeń lub przestępstw skarbowych; lista przedsiębiorstw określona została zgodnie z załącznikiem nr 13 ustawy o podatku od towarów i usług – faktura, która została wystawiona z odwrotnym obciążeniem przerzuca obowiązek rozliczania tego podatku z sprzedawcy na nabywcę),

– kontrola celno – skarbowa, nadzór, dozór i rewizje celne oraz postępowanie podatkowe i kontrola podatkowa (przy tych formach warto zaznaczyć, że istniały one już wcześniej w innej formie, wcześniej wobec przedsiębiorstwa mogła toczyć się oddzielnie kontrola celna i kontrola podatkowa, w obecnej formie kontrola celno – skarbowa łączy obydwie kontrole w jednym postępowaniu).

     Podsumowując, zmiany podatkowe dla każdego oznaczają pewne trudności i nieudogodnienia, niemniej jednak należy mieć na uwadze, że według ustawodawcy mają one przyczynić się do zwiększenia wpływów budżetowych z tytułu poboru podatków. To właśnie wpływy do budżetu dzielone są na poszczególne dziedziny bezpieczeństwa w celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju zarówno samego państwa jak i ich obywateli. Każde państwo, któremu udało się zniwelować zjawisko wyłudzania podatków czy przemytu odnotowało zwiększony pobór podatków do budżetu. Czy przedstawione powyżej metody ograniczenia występowania przestępstw oraz wykroczeń skarbowych przyniosą jakieś skutki? Na te pytanie obecnie nie jestem w stanie państwu odpowiedzieć. Należy poczekać na oficjalne statystyki opracowywane przez Ministerstwo Finansów po każdym roku podatkowym oraz zauważyć to czy w państwie będą widoczne pozytywne i długofalowe zmiany i zrównoważony rozwój związany z rozdysponowaniem podatków na poszczególne gałęzie bezpieczeństwa narodowego w Polsce.

Autor Paulina Walas

Bezpieczeństwo jako stan. Prawo i organizacje międzynarodowe

Określenie bezpieczeństwa zależy w dużej mierze od danej jednostki- jej potrzeb, cech charakteru, miejsca zamieszkania, wieku, płci, statusu materialnego, stanu zdrowia. Stan bezpieczeństwa w pojęciu militarnym (wojskowym) zależy też od proporcji własnej siły i znajomości słabości przeciwnika. Inaczej bezpieczeństwo będą pojmować teoretycy związani z tą dziedziną, inaczej też pojęcie bezpieczeństwa pojmują dzieci czy też osoby starsze. Bezpieczeństwo (z angielskiego security, se cura (łac.) – „wolny od troski”, securitas – stabilność polityczna), według słownika Biura Bezpieczeństwa Narodowego to odczuwalny stan, który daje jednostce poczucie pewności oraz szansę na doskonalenie i gwarancję jego zachowania. Bezpieczeństwo określa sytuację, która charakteryzuje się brakiem ryzyka i obawy o utratę czegoś, co wybrana jednostka ceni sobie najbardziej np. dobra materialne, uczucia, szacunek, pracy bądź też zdrowia. Inaczej mówiąc bezpieczeństwo można określić również, jako: stan, który zapewnia człowiekowi warunki samorealizacji. Jednostki, grupy społeczne i państwo nie odczuwają zagrożenia dla swego istnienia i interesów. Istnieją formalne, instytucjonalne i praktyczne gwarancje ochrony, poczucie stabilności i trwałości określonego stanu rzeczy, poczucie braku zagrożenia, doznawanie spokoju w codziennym bytowaniu, stan i proces przetrwania i rozwoju każdej formy bytu.

          Tradycyjnie bezpieczeństwo narodowe odnosiło się do uniwersalnych wartości bezpieczeństwa związanego ze stanem militarnym państwa, mierzonego gotowością do interwencji lub obroną. Obecnie bezpieczeństwo narodowe jest postrzegane częściej, jako stan i proces uzyskany w rezultacie odpowiednio zorganizowanej obrony i ochrony przed wszelkimi zagrożeniami pochodzącymi z różnych dziedzin działalności państwa. Stwierdzić należy, że samo pojęcie bezpieczeństwo jest postrzegane, jako wieloznaczne i wieloaspektowe. Brak jasnych i jednoznacznych definicji utrudnia systematykę pojęć. Dzieje się tak między innymi, dlatego, iż jest to, jak się podkreśla „stan i proces”, a nie wartość o stałych i niezmiennych desygnatach.

          Polska, jako państwo członkowskie Unii Europejskiej stworzyła podstawowy akt mający na celu opracowanie zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa narodowego. Akt ten, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego związany jest z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Zaletą Strategii Bezpieczeństwa Narodowego jest wielofazowe podejście do szerokiej problematyki występujących zagrożeń, która dzięki takiemu podejściu zawiera rozwiązania nieobejmujące tylko zagrożenia związane z militariami. Warto również zaznaczyć, iż, Strategia Bezpieczeństwa narodowego wyróżnia wiele aspektów bezpieczeństwa tj. telekomunikacyjne, informacyjne, ekonomiczne, społeczne, obywatelskie, wewnętrzne, militarne i zewnętrzne.

          Obowiązująca Strategia Bezpieczeństwa Narodowego weszła w życie pod koniec 2014 roku. Nowe wyzwania stające przed Polską wymusiły zmianę w postrzeganiu bezpieczeństwa zarówno przez organy władcze jak i samych obywateli. Ważnym elementem zabezpieczenia tego systemu jest członkostwo Polski w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO), Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) jak i w Unii Europejskiej. Organizacje te stanowią pewien filar ochrony dla Polski, ale również obowiązek mający na celu rozwój zarówno sił militarnych oraz współpracy międzynarodowej, która ma zapewnić wymianę informacji, infrastruktury (między innymi sprzętu militarnego, nowych technologii) oraz współpracę wojsk poprzez organizowane wspólne ćwiczenia. Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej jest pewnym swoistym aktem łączącym zarówno prawo krajowe jak i prawo europejskie. Ma na celu obronę własnego terytorium przy zachowaniu pełnej infrastruktury krytycznej i osiągnięciu jak najmniejszych strat finansowych jak i wojskowych. Istotnym elementem Strategii jest, więc nie tylko posiadania i zapewnienie funkcjonowania infrastruktury krytycznej, ale również zintegrowania jej z system zarządzania kryzysowego. Ważne jest, więc zapewnienie środków na rozwój, rozbudowę i podtrzymywanie tych systemów, ponieważ to one są istotnym elementem zapewnienia ciągłości funkcjonowania państwa, obywateli jak i służb mundurowych, które w czasie kryzysu bądź wojny zapewniają możliwość obrony.

          Obecnie zagrożenia wymierzone są albo w poszczególne państwa albo w interesy, wartości moralne, kulturowe lub religijne oraz instytucje. To dostępność nowych technologii stanowi dla terrorystów pewną łatwość w wykonywaniu swoich celów, ponieważ każdy ma dostęp do szybkiego przemieszczania się pomiędzy państwami jak i prowadzenia operacji finansowych, które mają zapewnić środki dla grup. Dostępność do broni oraz środków, które mogą je stworzyć skutkuje wzrostem zagrożeń wewnętrznych jak i zewnętrznych dla każdego państwa. Podsumowując, bezpieczeństwo narodowe to nie tylko system militarny, ale również społeczeństwo, ekonomia, energetyka, infrastruktura, ekologia, informatyka, kultura, polityka oraz aspekty socjalne.

Autor: Paulina Walas

 

Przestępczość transgraniczna oraz współpraca Służby Celno-Skarbowej i Straży Granicznej w ramach prowadzonej polityki wojny z terroryzmem

http://tomaszowski.com.pl/lubelska-sluzba-celna-podsumowala-2016-rok/

Jednym z przykładów zagrożeń ekonomicznych jest przestępczość transgraniczna, z którą zmaga się Służba Celno – Skarbowa rozwija się dynamicznie w sferze migracji ludności, braku barier dla swobodnego przepływu towarów, a zwłaszcza w: międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przewożenia dzieł sztuki, odpadów, materiałów jądrowych i promieniotwórczych, amunicji i broni, narkotyków, nielegalnemu przemytowi pojazdów i towarów, zapobieganiu aktom terroryzmu i zapewnienia bezpieczeństwa w dziedzinie komunikacji międzynarodowej.

Zgodnie z konwencją Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych z 9 grudnia 1999 r. przyjęto Międzynarodową Konwencję o zwalczaniu finansowania terroryzmu. Jest to akt normatywny obowiązujący w krajach członkowskich ONZ mająca na celu redukcję infrastrukturę ekonomiczną dla działań terrorystycznych. Orzeczeniem nr 51/210 z 17 grudnia 1996 r. pkt 3 ppkt.(f), w preambule powołano się na rezolucję Zgromadzenia Ogólnego, której celem jest przeciwdziałanie i zapobieganie przez odpowiednie środki z budżetu państw, finansowania działań organizacji i terrorystów, czyli: nielegalna działalność terrorystyczna, handel narkotykami, bronią, wymuszenia).

Nielegalne źródła finansowania terroryzmu to tradycyjna działalność przestępcza, a w szczególności:

a)      handel narkotykami – maksymalizacja zysków poprzez nielegalny międzynarodowy obrót narkotykami; zyski przekazywane są organizacjom terrorystycznym, przez co mamy do czynienia z zjawiskiem „narkoterroryzm”, czyli starania oddziaływujące na aktualną politykę rządu przez handlarzy narkotyków bądź społeczeństwo przez zastosowanie: zastraszenia, przemocy, czy też groźby użycia siły przeciwko trójpodziałowemu podziału władzy(sądownicza, wykonawcza, ustawodawcza),

b)      napady rabunkowe – napady na banki bądź inne instytucje finansowe; zjawisko to przynosi duże zyski dla organizacji terrorystycznych przy minimalnych stratach ze strony terrorystów. Często pieniądze zdobyte z napadów bankowych są transportowane przez granice celne Unii Europejskiej,

c)      porwania dla okupu – najmniej dochodowa działalność terrorystyczna ze względu na fakt, iż wiele państw nie zgadza się na negocjowanie z terrorystami. Spowodowało to obniżenie zainteresowania tym rodzajem przestępczości przez organizacje terrorystyczne,

d)      wymuszenia – działalność przynosząca duże zyski dla organizacji terrorystycznych polegająca na zastraszeniu, szantażowaniu przymuszenia oraz groźbami dokonania uszczerbku na zdrowiu lub spowodowania śmierci osób, podmiotów gospodarczych bądź państw w celu uzyskania przez daną osobę bądź organizację środków finansowych, usług bądź mienia (broni, amunicji, środków odurzających). Terroryści często dokonują wymuszeń ze względu na fakt, iż organizacja nadzoruje przejścia graniczne bądź fragment obszaru terytorialnego lub przygranicznego państwa gdzie przemycane są narkotyki, broń, nielegalne towary bądź ludzie,

e)      przemyt kamieni szlachetnych – organizacje terrorystyczne przemycają kamienie szlachetne, a w szczególności diamenty, które można sprzedawać i łatwo transportować na całym świecie. Diamenty są wykorzystywane, jako bezpieczny środek: inwestowania, odprowadzania, transportowania i przechowywania pieniędzy przede wszystkim, iż ryzyko pojmania i wykrycia sprawców jest minimalne,

f)      handel ludźmi – organizacje terrorystyczne czerpią z tego procederu największe i dalekosiężne zyski (głównie wśród kupców, werbowników i przewoźników przebiega przepływ gotówki, który następnie kierowany jest dla organizacji terrorystycznych).

g)      naruszanie własności intelektualnej – najszybciej rozwijająca się forma przestępstw o charakterze terrorystycznym, która nie wymaga posiadania dużych środków finansowych przez organizacje terrorystyczne. Proceder ten jest bardzo skomplikowany do wykrycia przez m.in. dostęp do sprzętu i nielegalnego rozprowadzania i kopiowania produktów.

Przykłady ujawnionych i zatrzymanych towarów dzięki współpracy Służby Celnej z Służbą Graniczną w 2010 roku w Polsce: susz amfetaminy i marihuany, sterydy o działaniu anabolicznym (wartość 26000 zł), około 3800 kg tytoniu oraz około 3400 kg krajanki tytoniowej, sprzęt budowalny (wartość około 3100 zł),  33,5 mln sztuk papierosów (wartość około 13 mln zł, bez znaków skarbowych o nałożeniu opłaty akcyzowej), olej opałowy (wartość około 56123 zł), alkohol (wartość około 472000 zł, bez znaków skarbowych o nałożeniu opłaty akcyzowej), około 1300 sztuk nośników dźwiękowych i sprzętu audio-video (szacunkowa wartość 83600 zł, bez znaków autorskich), 17 sztuk niezalegalizowanych przez Służbę Celną automatów do gier o charakterze hazardowym (wartość około 157500 zł), podrobiona odzież firm markowych (wartość około 1150000 zł).

Autor: Paulina Walas

Rola Komisji Europejskiej w świetle sytuacji kryzysowych oraz prowadzonej polityki bezpieczeństwa

W obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa państw członkowskich Unii Europejskiej Komisja Europejska pełni następujące funkcje:
• „w pełnym zakresie” zgodnie z art. 27 Traktatu o Unii Europejskiej Komisja Europejska angażuje się w pracę wspólnotowej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,
• „w pełnym zakresie” zgodnie z art. 18 Traktatu o Unii Europejskiej Komisja Europejska angażuje się w pośredniczenie Unii przez przywództwo w prezydencji w czynnościach zawartych w wspólnej polityce zagranicznej i bezpieczeństwa oraz w przypadku wykonywania przez prezydencji postanowień zamierzonych w jej obszarze,
• zgodnie z art. 18 Traktatu o Unii Europejskiej Komisja Europejska należy do struktury nowej trójki (przy prezydencji oraz wysokim przedstawicielu do spraw wspólnej polityki bezpieczeństwa),
• wykonuje istotne zadania w tym m.in. zwraca się do Rady Europejskiej z zapytaniami w sprawach wspólnotowej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, bądź z prośbą o zwołanie nadzwyczajnego posiedzenia w sytuacjach kryzysowych Rady Europejskiej.
Założenia wspólnej polityki zagranicznej i obronnej państw Unii Europejskiej to system szybkiego reagowania na sytuacje kryzysowe przez cywilów oraz rozbudowana struktura instytucjonalna przedstawiająca się poprzez: zagwarantowanie jedności w działaniu trzech filarów Unii Europejskiej, zagospodarowanie zasobów poprzez zwiększenie ich zdolności do efektywnego i łącznego wykorzystywania, zwiększenie efektywności współpracy Unii Europejskiej z innymi organizacjami międzynarodowymi w sytuacji, gdy kierują operacją kryzysową (ONZ, NATO, OBWE), aktualizowanie dostępnych środków antykryzysowych cywilnych państw członkowskich oraz Unii Europejskiej (w tym materialnych, ludzkich i finansowych) jak: siły policyjno-porządkowe, siły poszukiwawcze i ratunkowe, pomoc administracyjna, techniczna i prawna, pomoc w przeprowadzeniu i organizacji wyborów (w tym obserwacji), pomoc w przestrzeganiu praw człowieka, wymiana dzieł i twórców (w tym wymiana kulturowo-naukowa), pomoc w odbudowie instytucji o charakterze demokratycznym, pomoc humanitarna.
Do głównych wad i zalet polityki zagranicznej i obronnej Unii Europejskiej w świetle wyżej wymienionych czynników zaliczamy:
– Francja i Wielka Brytania, jako jedyne dwa państwa Unii są potęgami jądrowymi,
– na Unię Europejską składa się 28 państw (w tym Francja, Hiszpania, Niemcy, Polska, Wielka Brytania i Włochy, jako państwa o średnich w skali światowej znaczeniu i obszarze terytorialny),
– w gronie pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych zasiadają Francja i Wielka Brytania,
– rozległe umiejętności i doświadczenie dyplomatyczne wielu państw unijnych w tym Unii Europejskiej, jako organizacji międzynarodowej oraz utrzymywanie związków z innymi regionami,
– silna pozycja Unii Europejskiej w handlu światowym i gospodarce (w obecnej sytuacji stosunki międzynarodowe to nadal zagadnienia wojskowe i polityczne, ale też, co raz większe znaczenie zdobywa gospodarka, zaopatrzenie w energię i ochronę środowiska),
– suma wydatków wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej przeznaczone na obronę dorównuje wydatkom USA,
– różnice pomiędzy państwami Unii Europejskiej wynikające z różnic w interesach polityki zagranicznej poszczególnych państw wynikające z odmiennych ambicji ideologicznych,
– poszczególne państwa różnią się poglądami w sferze polityki obronnej państwa, a zwłaszcza w obszarze wyrównywania i uzupełniania arsenału obronnego wszystkich państw,
– Unia Europejska jest organizacją składającą się z wielu państw, której trudno jest opracować wspólny kierunek polityki zagranicznej ze względu na różnice wynikające z braku granic terytorialnych, które Unia Europejska musiałaby chronić oraz ujednoliconych celów: społecznych, politycznych, kulturalnych i gospodarczych,
– większe państwa Unii Europejskiej przyzwyczajone do samodzielnego odgrywania roli na scenie politycznej w świecie nie chcą zrezygnować z kontrolowania obszaru politycznego państwa związanym z suwerennością, tożsamością oraz prestiżem.

          Podsumowując: Bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne Unii Europejskiej jest jednym z wielu elementów integracyjnych. Utworzenie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa państw członkowskich Unii Europejskiej doprowadziło do ujednolicenia aktów normatywnych dotyczących bezpieczeństwa we wszystkich krajach UE. Wspólnota Europejska w ramach wspólnego stanowiska może prowadzić wspólne działania (w tym militarne i zbrojeniowe). Dzięki takiemu rozwiązaniu Unia Europejska stanowi jednolitą jednostkę militarną zabezpieczająca możliwość obrony terytorium państw członkowskich.

Autor: Paulina Walas

Podstawy funkcjonowania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej

     Zgodnie z założeniami trzech głównych filarów Unii Europejskiej państwa członkowskie prowadzą wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa:

I filar odpowiada za wspólnotę europejską,

II filar odpowiada za wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa,

III filar odpowiada za współpracę policyjną i sądową w sprawach o charakterze karnym.

Drugi filar przedstawia międzynarodowy charakter Unii Europejskiej. Współpraca suwerennych krajów członkowskich, zwłaszcza instytucji Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Trybunału Sprawiedliwości ogrywa podstawową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa państw członkowskich.  Państwa członkowskie Unii Europejskiej mogą podpisywać umowy międzynarodowe pomiędzy organizacjami bądź państwami trzecimi w celu realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (przedstawicielem Unii Europejskiej podczas negocjacji jest przewodniczący Rady Europejskiej). Unia Europejska wyznacza i wykonuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa na arenie międzynarodowej w artykułach Traktatu o Unii Europejskiej:

a) artykuł 11 określa cele wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa poprzez:

– obronę powszechnych wartości, interesów, integralności i niezależności, zgodnie z normami Karty Narodów Zjednoczonych,

– utrwalanie we wszystkich formach bezpieczeństwa Unii Europejskiej,

– postępowanie zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych, Aktu końcowego z Helsinek oraz z celami Karty paryskiej w zamiarze umacniania pokoju i bezpieczeństwa między narodami,

– konsolidacja i rozwijanie rządów prawa, systemu demokratycznego oraz poszanowania podstawowych praw człowieka i wolności,

– sprzyjanie międzynarodowej współpracy,

b) artykuł 12 określa narzędzia działania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w Unii Europejskiej tj.:

– wspólne stanowisko,

– wspólne strategia,

– wspólne działania,

– ogólne wytyczne i zasady,

– regularne współdziałanie państw członkowskich Unii Europejskiej,

c) artykuł 23 określa sposób, w jaki podejmowane są decyzje wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (traktat o Unii Europejskiej zezwala na możliwość wstrzymania się od głosu jednego z państw bądź też możliwość zagłosowania większością głosów).

Zgodnie z uregulowaniami Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy wyodrębniono sekcję przeznaczoną problematyce wspólnej polityce bezpieczeństwa i obrony (w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa wspólnoty europejskiej):

  • zainicjowania specyficznych i zróżnicowanych form rozbudowy współpracy:

– współpracy w wspólnej obronie,

– w wdrażaniu zadań związanych z obroną,

– rozbudowania współpracy strukturalnej,

– założenia Agencji ds. Uzbrojenia, Badań oraz Zdolności wojskowych,

  • poszerzenia tzw. zadań petersburskich o wspólne działania rozbrojeniowe, w tym rozszerzenie działalności z zakresu doradztwa wojskowego, przeciwdziałanie ewentualnym konfliktom zbrojnym bądź też wszelkiego rodzaju działania stabilizacyjne po rozwiązaniu konfliktów,
  • uchwał związanych z zarządzaniem kryzysowym (tj. natężenie zadań wykonywanych w zakresie zarządzania kryzysowego przez koordynację z perspektywy wojskowych i cywilów oraz upoważnienie Ministra Spraw Zagranicznych do zarządzania kryzysowego (z ramienia Rady Europejskiej i Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa).

Autor: Paulina Walas

Organy wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej

         Organami wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej (organy te funkcjonują zgodnie z „zasadą jednolitych ram instytucjonalnych”, czyli zobowiązane są do prowadzenia dążeń do ujednolicenia celów UE oraz do rozwoju i szanowania wspólnotowego dorobku) są:

a) Rada Europejska decyduje o polityce obronnej i polityce rozwoju współpracy zagranicznej, współpracuje z ministrami spraw zagranicznych krajów europejskich w Radzie ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych,

b) Parlament Europejski zgodnie z art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej wpływa na wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa Unii Europejskiej w zakresie:

– kontroli budżetu (wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa jest finansowana z budżetu wspólnotowego),

– informowania o działaniach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,

– domagania się wyjaśnień,

– organizowanie debat w Parlamencie Europejskim dotyczących kierunku rozwoju wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,

c) Komisja Europejska działa w zakresie:

– reprezentowania Unii Europejskiej na zewnątrz,

– współpracuje z Prezydencją w sferze realizowania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej,

d) Prezydencja zgodnie z artykułem 18 Traktatu o Unii Europejskiej realizuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa UE poprzez:

– reprezentacje w przypadkach objętych WPZiB,

– odpowiada za wykonanie decyzji zaplanowanych przez WPZiB,

– prezentuje opinie Unii Europejskiej na forach międzynarodowych

e) Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER) organizuje przedłużenie pracy Rady Unii Europejskiej m.in. przygotowując jej posiedzenia oraz działa w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE,

f) Wysoki Przedstawiciel ds. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa zgodnie z artykułem 207 ust. 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską wspomaga on pracę Prezydencji i Rady Unii Europejskiej w zakresie działania WPZiB oraz pretenduje kontakty polityczne z państwami trzecimi w tym angażuje się „działając w imieniu Rady i na zlecenie Prezydencji” (zgodnie z art. 18 ust. 3 i art. 26 Traktatu o Unii Europejskiej),

g) Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (dyrektorzy polityczni ministerstw spraw zagranicznych krajów członkowskich obradują o działaniach WPZiB). Komitet działa w zakresie:

– przyglądania się aktualnej sytuacji międzynarodowej w obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,

– ocenianie sytuacji międzynarodowej dla WPZiB,

– dozór nad ustalonymi zadaniami (w szczególności zaplanowanymi operacjami w zakresie zarządzania kryzysowego),

h) Jednostka planowania strategicznego i wczesnego ostrzegania: inwigilowanie, badanie i opinia praktyk działania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,

i) Korespondenci europejscy: mianowani pracownicy ministerstwa spraw zagranicznych każdego kraju członkowskiego, którzy odpowiadają za natychmiastową wymianę informacji,

j) Specjalni przedstawiciele: zgodnie z art. 18 ust. 5 Traktatu o Unii Europejskiej Rada UE powołuje ich w przypadkach „koniecznych dla poszczególnych spraw politycznych”,

k) Komitet Wojskowy obejmuje w swym zakresie tworzenie wytycznych dyrektyw dla Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa w dziedzinie: nadzoru operacji wojskowych Unii Europejskiej oraz zaleceń dla Sztabu Wojskowego,

l) Sztab Wojskowy organ funkcjonujący pod kierownictwem Wysokiego Przedstawiciela ds. Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa działającym w charakterze eksperckim,

m) Komitet do spraw cywilnych aspektów zarządzania kryzysowego.

Źródlo: Barcz J., Międzyrządowe Obszary Współpracy w UE – II i III Filar UE, [w:] Integracja Europejska, red.Barcz J., Kawecka-Wyrzykowska E, Michałowska-Gorywoda K., Warszawa 2007.

Autor: Paulina Walas

 

Traktat Amsterdamski a bezpieczeństwo Unii Europejskiej

          Zgodnie z postanowieniami Traktatu Amsterdamskiego wspólnota europejska zaczęła udoskonalać i rozwijać wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa i obrony, podczas posiedzeń Rady Europy w:

  • Kilonii (03.06.1999-04.06.1999),
  • Helsinkach (10.12.1999-11.12.1999),
  • Santa Maria da Feira (19.06.2000-20.06.2000),
  • Nicei (07.12.2000-11.12.2000).

           Najważniejszym wydarzeniem z punktu widzenia bezpieczeństwa polityki zagranicznej i obrony było posiedzenie Rady Europy w Helsinkach. Wszystkie państwa członkowskie podjęły się do zobowiązania na czas trwania operacji, bądź mobilizacji wojsk (50-60 tys. żołnierzy) pozostawienia sił zbrojnych do dyspozycji Unii Europejskiej oraz założenia kolejnych organów o charakterze polityczno-wojskowym (tj. Komitetu ds. Politycznych i Bezpieczeństwa, Komitetu Wojskowego oraz Sztabu Wojskowego). Ustalono również warunki współpracy między NATO, a Unią Europejską. Posiedzenia Rady Europy w Santa Maria de Feira oraz w Nicei doprowadziły do ujednolicenia działań Unii Europejskiej w obszarze:

– zdolności operacyjnych UE,

– tworzenia nowych organów zajmujących się polityką zagraniczną i bezpieczeństwa UE,

– współpracy UE z państwami trzecimi,

– współpracy NATO z UE,

– reagowania w sytuacjach kryzysowych przez cywili.

Wydarzenia z instytucjonalizacji współpracy politycznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej:

Rok Wydarzenie
1948 Traktat Brukselski
1949 Utworzenie NATO
1950 Utworzenie Europejskiej wspólnoty Obronnej i Europejskiej Wspólnoty Politycznej (wg planu Plevena)
1962 Ścisła współpraca polityczna (wg planu Foucheta)
1970 Spotkania Ministrów Spraw Zagranicznych, utworzenie Komitetu Politycznego, Europejska współpraca Polityczna, ujednolicenie wspólnego stanowiska
1974 Utworzenie Rady Europejskiej (skład: szefowie państw i rządów)
1977 Powołanie Trójki (w składzie przewodniczący ustępujący, aktualny i przyszły)
1984 Deklaracja Rzymska Unii Zachodnioeuropejskiej
1986 Włączenie polityki bezpieczeństwa, utworzenie Jednolitego Aktu Europejskiego UE
1987 Platforma Haska Unii Zachodnioeuropejskiej
1992 Traktat z Maastricht, utworzenie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

Fragmenty artykułu pochodzą z źródła: Wróbel I., Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, [w:] Unia Europejska: Leksykon integracji, red. W. Bokajły, K.Dziubki, Wrocław 2004, s.600-601.

Autor: Paulina Walas

Zarządzanie rozwojem lokalnym i regionalnym – widmo nadchodzących wyborów samorządowych

    Panad dwadzieścia lat odrodzonej samorządności polskiej to niewątpliwy sukces, lecz nadal istnieją problemy, które należy rozwiązać, by ulepszać, usprawniać funkcjonowanie samorządowych wspólnot lokalnych i regionalnych. Wśród najpilniejszych spraw są m.in. samorządowe finanse, które należy racjonalnie kształtować. Ważna jest strategia rozwoju miasta na najbliższe dziesięciolecie. Ogromne znaczenie ma “pomysł” władz miasta na jego rozwój. Coraz częściej włodarze przenoszą do zarządzania miastem, gminą, powiatem i województwem pomysły z biznesu. Oby tylko nie zawsze oznaczało to cięcia kosztów i zwolnienia, a przynosiło racjonalne gospodarowanie zasobami, mądre inwestycje oraz pozyskiwanie zewnętrznych środków na inwestycje, które sprzyjają komfortowi życia ludności, a zwłaszcza obniżają bezrobocie.                                                  Transformacja ustrojowa, jaka nastąpiła w Polsce w 1990 roku stworzyła gminom możliwość samodzielnego decydowania o kierunkach ich rozwoju i zakresie zmian zachodzących na ich terenie. Gmina stała się organizatorem i koordynatorem działań oraz procesów zachodzących na szczeblu lokalnym w różnych sferach życia społecznego, a w szczególności: oświaty, infrastruktury technicznej, opieki społecznej, planowania przestrzennego i tworzenia warunków indywidualnej działalności gospodarczej, ochrony zdrowia i środowiska naturalnego.                                                                                      We współczesnych uwarunkowaniach ustrojowych wzrastają oczekiwania społeczne dotyczące umiejętności dobrego zarządzania miastem przez wybrane władze. Obejmują one demokratyczny i efektywny system rządzenia, skutecznie działające urzędy i miejskie instytucje publiczne, właściwą jakość usług publicznych oraz umiejętności dostosowywania się do nowych potrzeb społecznych. Dobre zarządzanie wymaga zaufania społeczeństwa do władz lokalnych, bo bez niego demokracja jest pustym sloganem, ogranicza się jedynie do określonych procedur i konwencji. Dobre zarządzanie publiczne uwzględnia zasady przejrzystości, uczciwości, przystępności i solidarności z obywatelami. Zarazem zapewnia, że osoby i przedsiębiorstwa, które w mniejszym lub większym stopniu podlegają wpływom zarówno polityki lokalnej, jak i rynku, osiągają największe korzyści.                                                                                                                                        W połowie 2017 roku funkcjonowaniem samorządu terytorialnego zainteresowały się Rząd i Parlament. Ustawa, którą oddał Sejm do podpisu Prezydentowi RP, miała w swej treści zapisaną m.in. możliwość bezwzględnego działania w sytuacji, kiedy Regionalne Izby Obrachunkowe będą miały zastrzeżenia do finansów gminy (dajmy na to wg urzędników pieniądze nie zostały wydane na właściwy cel). Wówczas RIO mogło wnioskować o powołanie komisarza (którego wskazałaby Prezes Rady Ministrów, bez pytania o zdanie mieszkańców, którzy wcześniej daną osobę wybrali w wyników wolnych wyborów). Obecnie też może, ale procedura trwa długo, bo prezydent, burmistrz, czy wójt mają prawo odwoływać się do sądu. Gdyby nowelizacja ustawy weszła w życie – komisarz byłby powoływany w trybie natychmiastowym. Odwołany prezydent, wójt, czy burmistrz mógłby poskarżyć się do sądu, ale już nie pełniąc urzędu, a – wiadomo – sprawy sądowe mogą ciągnąć się latami. Prezydent RP jednak ustawy nie podpisał.                                                                                                        Społeczna ocena działania każdego samorządu lokalnego, przedstawicieli władz wyższego szczebla pochodzących z danego terenu oraz rzetelności tych przedstawicieli wyrażona jest przez obywateli w wyborach. To w wolnym akcie wyborczym dokonuje się podsumowanie obywatelskie dotychczasowych działań wybranej w poprzednich wyborach grupy ludzi (radnych) lub pojedynczych obywateli (burmistrza, posłów i prezydenta) do zarządzania gminą, miastem, powiatem, województwem i w końcu całym krajem. Samorządowcy taką szansę będą mieli już w przyszłym roku. Pozostało więc przed nimi wiele pracy. Rodzą się także pytania, czy polityka krajowa będzie miała wpływ na kształt wyborów samorządowych? Czy może jednak społeczność lokalna znużona bojami na szczeblu parlamentarnym wybierze przedstawicieli mniejszych, lokalnych komitetów wyborczych?

 

Kto odpowiada w Polsce za zarządzanie kryzysowe?

Zgodnie z ustawą o zarządzaniu kryzysowym w Polsce pojęcie zarządzania kryzysowego rozumiemy, jako szereg działań organizacji administracji publicznej, które są elementem kierowania systemem bezpieczeństwa narodowego. Działania te polegają na:

– zapobieganiu występowania sytuacji kryzysowej, która wiąże się z działaniami natury lub człowieka,

– przygotowaniu infrastruktury krytycznej, niezbędnego sprzętu, wyszkolenia ludzi oraz opracowaniu planów reagowania kryzysowego

– reagowaniu podczas wystąpienia sytuacji kryzysowej w taki sposób, aby niwelować skutki oraz usunąć źródło kryzysu,

– przywróceniu do pierwotnego stanu po wystąpieniu sytuacji kryzysowej poprzez między innymi odbudowanie infrastruktury krytycznej.

Ostatnie wydarzenia w Polsce spowodowały wzmożone zainteresowanie wśród obywateli tematyką zarządzania w sytuacjach kryzysowych. Ogromne straty poniesione przez Polaków w wyniku nawałnic oraz wichur doprowadziły do rozgoryczenia społeczeństwa. Zbyt powolne działania rządu przyczyniły się do oburzenia społeczeństwa ze względu na opieszałość i brak decyzji chociażby odnośnie wykorzystania sił wojska polskiego. Zapis Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jednoznacznie określa, że na wniosek wojewody Minister Obrony Narodowej może zezwolić na wykorzystanie wojska w celach „wykonywania zadań z zakresu reagowania kryzysowego, stosownie do ich przygotowania specjalistycznego, zgodnie z wojewódzkim planem zarządzania kryzysowego”.

Niniejsza tabela przedstawia podział odpowiedzialności w trakcie zagrożeń kryzysowych w Polsce:

Segment organizacyjno – decyzyjny Segment organizacyjno – doradczy CENTRUM ZARZADZANIA KRYZYSOWEGO
Rada Ministrów Krajowy „rządowy” Zespół Zarządzania kryzysowego Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
Minister spraw Wewnętrznych lub Administracji Resortowy zespół zarządzania kryzysowego na poziomie ministerialnym. Centrum Zarządzania Kryzysowego na poziomie ministerstwa
Wojewoda Wojewódzki zespół zarządzania kryzysowego Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego
Starosta Powiatowy zespół zarządzania kryzysowego Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego
Burmistrz lub Prezydent Gminny zespół zarządzania kryzysowego Gminne lub Miejskie Centrum Zarządzania kryzysowego

Segment to jednostki, które zajmują się planowaniem oraz koordynowaniem działań z zakresu zarządzania kryzysowego. Analizują i oceniają występującą sytuację kryzysową oraz przygotowują warianty działania i propozycje rozwiązań mających na celu zniwelowanie skutków.

Każde zjawisko, zagrożenie dla systemu bezpieczeństwa narodowego powinno być badane pod względem możliwości rozwoju zarządzania kryzysowego w Polsce. Poziom bezpieczeństwa Polaków związany jest z funkcjonowaniem oraz działalnością organizacji pozarządowych, podmiotów publicznych oraz organów władzy publicznej na każdym szczeblu.

Źródło: Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. 2007 nr 89 poz. 590).

Autor: Paulina Walas